Podstawą do niniejszego wpisu jest pożegnanie poglądu z poprzedniego systemu prawnego, które w ślad za orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1975 r. sygn. akt V PZP 5/75 dawało pracownikowi ochronę przed wypowiedzeniem jeśli uzyskali wsteczne zwolnienie lekarskie.
Zgodnie z nim: „Wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę dokonane w czasie jego obecności w pracy – jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający zakład do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia – jest bezskuteczne w rozumieniu art. 46 kp, jeżeli pracownik bez nieusprawiedliwionej zwłoki wykaże, że w dniu wypowiedzenia był niezdolny do pracy z powodu choroby”.
Ta teza była aktualna do dnia wydania uchwały przez Sąd Najwyższy z dnia 11 marca 1993 roku sygn. akt I PZP 68/92.
Wówczas Sąd stwierdził, że wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi, który świadczył pracę, a następnie wykazał, że w dniu wypowiedzenia był niezdolny do pracy z powodu choroby, nie narusza art. 41 kodeksu pracy. Przesłanką przewidzianego w tym przepisie zakazu wypowiedzenia umowy o pracę nie jest więc choroba pracownika powodująca jego niezdolność do pracy, lecz zgłoszona pracodawcy przed wręczeniem wypowiedzenia nieobecność pracownika w pracy z powodu jego choroby. Tym samym początek okresu ochronnego (okres nieobecności w pracy) wyznacza moment przerwania pracy z powodu wystąpienia objawów chorobowych, które uniemożliwiają dalsze świadczenie pracy.
Obecność w pracy pomimo niezdolności
A co z obecnością w pracy w sytuacji niezdolności do pracy stwierdzonej orzeczeniem lekarskim.
Zwróćmy uwagę na pogląd wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z 17 listopada 1997 roku (sygn. I PKN 366/97), gdzie wskazano: „nie można jednak odmówić pracownikowi ochrony przed wypowiedzeniem mu umowy o pracę w sytuacji, gdy jest faktycznie chory i niezdolność do pracy została stwierdzona orzeczeniem lekarskim, ale pracownik pozostał jeszcze w pracy z uwagi na niemożność opuszczenia stanowiska pracy, np. wobec braku zastępcy, czy też do chwili przybycia innego pracownika do obsługi maszyny. Bezskuteczność wypowiedzenia umowy o pracę w takiej sytuacji, jak i w okolicznościach przybycia chorego pracownika do pracy w celu załatwienia ważnych spraw dla zakładu pracy, nie wynika jednak z art. 41 kodeksu pracy, wobec braku przesłanki »nieobecności w pracy«, ale powinna być oceniona w kontekście art. 45 § 1 kodeksu pracy. Pozwoli to wyeliminować przypadki niesprawiedliwego pozbawienia ochrony stosunku pracy gorliwych pracowników, którzy decydują się na wykonywanie swoich obowiązków pracowniczych, mimo choroby”.
W wyroku z 17 marca 2017 roku (sygn. III PK 84/16) Sąd Najwyższy uznał, że pracownica będąca niezdolną do pracy z powodu choroby, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim, która nie świadczyła pracy w tym dniu, lecz jedynie przerwała pobyt w domu, żeby stawić się na rozmowę z pracodawcą, podlega ochronie przewidzianej w art. 41 kp. Stanowisko takie sąd uzasadnił tym, że z obowiązującego pracownicę rozkładu czasu pracy nie wynika, aby w dniu, kiedy stawiła się na rozmowę u pracodawcy, wykonywała pracę lub wyrażała gotowość do jej świadczenia. Nie bez znaczenia był również fakt, że tego dnia pracownica była rzeczywiście chora, na wizytę lekarską umówiła się bowiem, jeszcze zanim została wezwana na rozmowę do pracodawcy, a zaświadczeniem lekarskim potwierdzającym chorobę wykazała niezdolność do pracy, czego konsekwencją musiało być stwierdzenie, że w dniu, kiedy złożone zostało pracownicy oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, faktycznie była nieobecna w pracy w związku z niezdolnością do jej świadczenia z powodu choroby, a tym samym wypowiedzenie umowy o pracę dokonane zostało zatem z naruszeniem art. 41 kp, co uzasadniało uwzględnienie roszczeń pracownicy względem jej pracodawcy.
Reasumując zwolnienie lekarskie wystawione po wręczeniu wypowiedzenia nie chroni pracownika i nie powoduje wadliwości wypowiedzenia.
Wadliwość wypowiedzenia zachodzi, jeżeli wypowiedzenie zostało złożone w sytuacji, gdy pracownik rzeczywiście nie wykonywał pracy z uwagi na niezdolność do pracy związaną z chorobą, a pracodawca mimo tego złożył mu wypowiedzenie umowy o pracę.
